Problemen in de polder

Sarie Muijs is lid van de Nationale DenkTank en heeft zich via deze weg verdiept in het nut van van vakbonden  voor verschillende groepen in de maatschappij.

Weinigen van jullie zullen er ooit aan gedacht hebben om lid te worden van een vakbond. Waarschijnlijk denken de meeste debaters bij vakbonden aan stakingen, havenarbeiders en de SP. Kortom, niet echt als een club waar je je graag bij aansluit. De vakbonden laten jou echter niet even links liggen als jij hen. Jouw baan valt straks net als 80% van de Nederlandse banen onder een cao die is uitonderhandeld door een vakbond. Jouw pensioen valt onder het pensioenakkoord. En vergeet niet dat de vakbonden advies hebben mogen geven over elk stukje sociale wetgeving dat er bestaat.

Misschien denk je nu: dat is fijn. Ik ben geen lid, maar de vakbonden zijn wel voor mij aan het onderhandelen. Ik heb de luxepositie van freerider weten te bereiken. Helaas voor jou vertegenwoordigen de vakbonden voornamelijk de belangen van hun leden, en die kunnen nogal verschillen van die van jou. Op dit moment is vierentwintig procent van de beroepsbevolking lid van een vakbond. Van die leden is vierenzestig procent ouder dan 45. Veertien procent is zelfs ouder dan 65 en is dus niet eens meer aan het werk. Ter vergelijking, maar vier procent is jonger dan 25 en dat aantal is dalende. Tussen 1999 en nu is er een afname van zevenendertig procent in lidmaatschap van mensen onder de 25.[1] Er zijn dus meer gepensioneerden dan jongeren lid van de vakbonden!

Dat merk je ook in de onderwerpen die de vakbonden belangrijk vinden. Als je met een vlugge scan kijkt naar krantenartikelen over de vakbonden dan zie je dat ze 1238 keer samen met het woord ‘pensioen’ worden genoemd. Woorden als ‘zelfontplooiing’ of ‘zelfontwikkeling’ worden maar zevenentwintig keer met de vakbonden in verband gebracht, terwijl dat nou juist de dingen zijn die jongeren belangrijk vinden.[2] Maar denk ook aan het pensioenakkoord. Maakt het jou uit of je tot je 65e of je 67e moet werken? Of vind je het belangrijker dat als je dan met pensioen gaat er genoeg geld beschikbaar is? Maar waar maken de vakbonden zich druk om? Juist, om die twee lullige jaren. En hoe denk je dat die geldverslindende VUT en prepensioen ooit in al die cao’s terecht zijn gekomen?

Dit is dus de groep mensen waaraan onze overheid in het poldermodel telkens advies vraagt. Zodra sociale wetgeving moeten worden aangepast, is het laatste woord niet aan de Tweede Kamer (die toch meestal tussen de zeventig en tachtig procent van de bevolking vertegenwoordigt), maar aan een kleine groep 45-plussers die zich vooral druk maken over pensioen. Dat moet stoppen.

We moeten het kind echter niet met het badwater weggooien. De cao’s zijn namelijk heel handig. Als je alles individueel gaat regelen dan betekent dat dat we in Nederland ineens meer dan zes miljoen keer moeten onderhandelen over arbeidscontracten. Dat gaat niet alleen over loon en vakantiedagen, maar ook bijvoorbeeld over opleidingsbudget, onkostenvergoedingen en de werkgeversbijdrage aan je pensioen. Dat is gedoe en kost tijd en geld. Zelfs al denk je dat jij dat wel zou kunnen, hoe goed denk je dat een schoonmaker of afwasser dat kan onderhandelen? Zodra hij een eis stelt neemt de werkgever gewoon een ander aan. Als je wilt dat ook die mensen fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden krijgen die boven het wettelijk minimum liggen, moet er een vorm van collectief onderhandelen blijven bestaan. De kunst is om die onderhandelingen niet voor te behouden aan vakbondsleden, maar iedereen een stem te geven in het cao-onderhandelingsproces.

Je kunt je nu aanmelden voor de Nationale DenkTank. Het thema is ‘een duurzame voedselketen’.

http://www.nationale-denktank.nl/2012/03/aanmelding-voor-de-nationale-denktank-2012-is-nu-mogelijk/