De volgende stelling was het onderwerp van debat in de tweede ronde van de Nijmegen Open 2020.
Infoslide: Een eenmalige pensioenbetaling is wanneer werknemers hun volledige pensioen ontvangen bij het begin van hun pensionering. Een gespreide pensioenbetaling is wanneer ze hun pensioen maandelijks krijgen uitbetaald.
Ronde 2 – Nijmegen Open 2020
Stelling: DK staat het werknemers toe om een keuze te maken tussen een eenmalige pensioenbetaling en een gespreide pensioenbetaling.
Deze stellinganalyse is mede gebaseerd op de discussies en testen die zijn uitgevoerd binnen het CA-team van de Nijmegen Open: Fabian Beitsma, Gigi Gil, Hadar Goldberg, Lucy McManus, Parth Pandya, Marta Vasić & Roel Becker. Ik bedank alle co-CA’s voor hun harde werk. Uiteraard ben ik alleen verantwoordelijk voor eventuele fouten.
Algemeen
Ik koos deze stelling voor de analyses om twee redenen (behalve dat pensioen het meest fascinerende op aarde is). Ten eerste, als ik het (uitstekende!) debat dat ik zag en de discussies van de andere debatten die ik hoorde, vergelijk met de discussie die we hadden in het CA-team en mijn eigen ideeën over de stelling, dan denk ik dat er een aantal dimensies zijn die de meeste teams niet aanraakten. Ik hoop dat dit de stellinganalyse interessanter maakt voor lezers. Ten tweede, en nog belangrijker, denk ik dat deze stelling nogal wat didactische waarde heeft, aangezien het vereist dat teams expliciet zijn over argumentatie waarmee ze normaal gesproken impliciet debatten winnen: waarom bepaalde groepen belangrijker zijn dan andere en in het karakteriseren van hoe de samenleving eruitziet.
De meeste argumentatie kan worden onderverdeeld in twee clashes: wat gebeurt er met een individu en wat gebeurt er met het pensioenstelsel als geheel. Ik zal kort de belangrijkste argumentatielijnen doorlopen en vervolgens laten zien waarom afweging en context mij doorslaggevend lijken.
Voordat we beginnen, lijkt het nuttig om te herhalen hoe de meeste pensioenstelsels werken: tijdens uw werkzame leven betaal jij of jouw werkgever een periodiek bedrag aan een organisatie (pensioenfonds). Dat fonds belegt het geld en als je met pensioen gaat, krijg je betaald (meestal een maandelijks bedrag voor de rest van je leven), gebaseerd op wat je tijdens je werkzame leven hebt betaald en de opgebouwde rente.
Qua opzet en model moet de eerste propositie slim zijn in het bedrag dat ze gaan uitkeren (en oppositie zou hen daarover moeten porren). Ik raad aan om met een bedrag te gaan dat is gebaseerd op je eigen bijdragen (bijvoorbeeld het bedrag dat je tot nu toe hebt gegenereerd). Het is misschien verleidelijk om te kiezen voor een inschatting van het bedrag dat je tijdens je leven zou ontvangen, maar dat, zoals de argumentatie hopelijk duidelijk maakt, leidt je later tot twee problemen: het is discriminerend en pensioenfondsen gaan failliet.
Wat gebeurt er met individuen?
Wat betreft prop, denk ik dat er grofweg drie argumentatielijnen zijn die je kunt gebruiken. De eerste is een principe: je kunt aanvoeren dat je voor je pensioen hebt betaald en dat je dus recht hebt op het geld, en ook op de manier waarop je het geld krijgt. Deze regel is wellicht het krachtigst als je hem combineert met de volgende twee argumentatieregels. Persoonlijk vind ik het niet bijzonder sterk: pensioenstelsels leggen per definitie veel beperkingen op aan de manier waarop je toegang krijgt tot “jouw” geld. Bovendien zullen we straks zien dat de oppositie in staat zou zijn om zeer aanzienlijke schade toe te brengen aan derden, die waarschijnlijk zwaarder wegen dan het principe.
De tweede regel op prop is dat deze polis garandeert dat je daadwerkelijk een behoorlijk bedrag van je pensioenpremie krijgt. Omdat je wordt betaald tot je sterft, krijgen mensen die eerder sterven aanzienlijk minder geld. Dit is vooral oneerlijk omdat kwetsbare mensen gemiddeld minder lang leven. Dit beleid heeft een balancerend effect. (Een feministische oppositie zou dit argument kunnen omdraaien en erop wijzen dat mannen ook korter leven en dat de status quo op die manier de loonkloof marginaal compenseert.) De derde lijn is dat een eenmalige betaling voor veel mensen nuttiger is dan maandelijkse bijdragen. Het zou je in staat kunnen stellen een huis te kopen of je hypotheek af te betalen, rekeningen voor gezondheidszorg te betalen, of om in de opleiding van je kinderen of hun bedrijf te investeren.
De standaard oppositielijn is dat mensen hun geld niet goed zullen uitgeven. Je kunt hier de algemene keuze-analyse gebruiken: mensen zullen ofwel de verkeerde keuze maken omdat ze niet volledig rationeel zijn, of omdat ze onder druk worden gezet om de verkeerde keuze te maken. Ik denk dat dit interessanter wordt gemaakt door naar de specifieke kenmerken van pensioenen te kijken: niemand weet hoe lang ze zullen leven, financiën zijn ingewikkeld voor veel mensen, enzovoort.
De sterkste manier om dit argument te voeren is door de propositie te vragen wat er gebeurt als mensen het gehele bedrag krijgen en zij het geld opmaken. Wat dan? Als ze voorstellen dat ze aan hun lot over worden gelaten, vooral in landen met kleine vangnetten, kun je erop wijzen dat veel mensen vreselijk zullen worden behandeld. Als propositie niet door de zure appel heen wil bijten, kun je uitleggen dat mensen een directe prikkel hebben om het uit te geven, want dat betekent dat ze weer op de overheid kunnen vertrouwen. (Ik vind dat de propositie de middenweg moet kiezen en moet uitleggen dat je mensen op een basisniveau ondersteunt, maar niet meer dan dat).
Interessante aanvullingen die voor beide kanten kunnen werken (en bijvoorbeeld als verlengstuk kunnen werken) zijn de mogelijkheid tot vervroegd pensioen (omdat het min of meer aantrekkelijk is en is dat een goede zaak?) en de specifieke kenmerken van beleggen (kunnen andere fondsen beter uitgerust zijn en waarom? Ga je meer concurrentie krijgen tussen pensioenfondsen en alternatieven waartoe mensen nu toegang hebben?). Je kunt ook nadenken over wat er gebeurt als fondsen hun maandelijkse betalingen moeten aanpassen (of dat nu de goede of slechte kant opvalt): ga je het reeds betaalde bedrag wijzigen? Zo nee, hoe verandert dit de besluitvorming? Dit is ook waar de context begint: het team dat het meest overtuigende beeld schetst van hoe mensen hun geld gaan uitgeven, zal waarschijnlijk winnen.
Pensioenstelsel
De tweede clash is wat er gaat gebeuren met pensioenfondsen. Aan propositie kun je stellen dat ze het gemakkelijker hebben, omdat ze nu mensen kunnen “afkopen”, in plaats van gedwongen te worden ze te blijven betalen tot ze sterven. Dit is vooral gunstig omdat veel fondsen de levensverwachting van mensen onderschatten (en regeringen de pensioenleeftijd niet voldoende hebben verhoogd), waardoor ze te maken hebben met een groot geldgebrek.
Aan de oppositie kun je claimen dat dit beleid het model van pensioenfondsen zal ruïneren: volgens de status quo blijven fondsen rente ontvangen over de som van de uitkeringen, zelfs als ze je terugbetalen. Onder de stelling is dat niet langer het geval. Hierdoor komt er minder pensioen, of moeten werkenden meer betalen. Hierdoor loop je ook het risico in een gevangenendilemma terecht te komen, waarbij steeds meer mensen geld krijgen om uit een falend systeem te komen.
Balans & Context
Na deze argumenten wordt het debat pas echt leuk. Er zijn nogal wat debatten waarin beide partijen hetzelfde probleem willen oplossen: in militaire interventiedebatten willen beide partijen vrede en stabiliteit. In economische debatten willen beide teams welvaart, enzovoort. Het leuke van dit debat is dat in bijna alle gevallen beide partijen enkele groepen zullen winnen en verliezen: er zijn enkele mensen die door dit plan zullen worden gered en sommige mensen voor wie het vreselijk zal uitspelen. Het komt dan op het balanceren van deze groepen: uitleggen waarom de groepen die je helpt belangrijker zijn dan de groepen die ze helpen.
Het tweede belangrijke aspect van het debat is de context. Debaters zijn erg goed in het voorspellen van de toekomst: wat gebeurt er als we deze stelling implementeren? Ze zijn minder goed in het beschrijven van de wereld zoals die nu is (hoe ziet de samenleving er uit en hoe nemen mensen beslissingen?). In betere debatten is het vaak die context die doorslaggevend is, aangezien beide teams geweldig mechanismen kunnen uitwerken. De enige manier waarop een team vervolgens kan aantonen dat een bepaald mechanisme overtuigender is dan een ander, is door te laten zien dat de context waarop het is gebaseerd, betrouwbaarder is. Dit debat dwingt je om dat heel expliciet te doen: kunnen ouderen daar goed over beslissen? Hoeveel mensen gaan voor deze optie kiezen? Hoe zien pensioenfondsen eruit? Dit duwtje in de richting van expliciete afweging en context werkt ook prima vanaf de tweede helft. Tevens maakt dit duwtje het debat naar mijn mening ook erg geschikt voor een training.
Roel Becker
Roel Becker is een debater van de Leiden Debating Union. Hij heeft onder andere de finale van het EK Debatteren en de halve finale van het WK Debatteren gehaald.
Over de auteur