Het debattoernooi dat jaarlijks wordt georganiseerd in Veenendaal heeft in tegenstelling tot veel andere debattoernooien geen deskundige jury. Het zijn leken die geen kennis hebben over argumentatietechnieken of –wat dat betreft – de toepassing van de regels van het wedstrijddebat.
Het bovenstaande maakt het debattoernooi van Veenendaal enerzijds tot een leuk toernooi, want nergens anders speelt presentatie zo’n grote rol. Maar aan de andere kant, maakt het een dergelijk toernooi ook rijp voor kritiek van debaters die zich onterecht beoordeeld voelen.
Als het op overtuigingskracht aankomt voelt iedereen zich een deskundige. Immers, iedereen kan zeggen of iets hem of haar overtuigt. Maar wat we vaak lang niet altijd kunnen zeggen is wat ons precies overtuigt en waarom. Mensen die zweren bij Coca-Cola zullen zeggen het lekkerder te vinden dan Pepsi. Maar is het een minimaal smaakverschil dat de doorslag geeft of heeft de marketingcampagne van Coca-Cola gewoon een veel betere uitwerking gehad op die mensen? Mensen die proberen een intuïtief gevoel te beredeneren, slagen daar zelden in.
Deskundigheid is het bezitten en paraat hebben van kennis die dat intuïtieve gevoel beredeneerbaar maken. Een fijnproever weet precies waarom hij Coca-Cola lekkerder vindt (er zit meer een vanille smaak in, naar het schijnt) of juist Pepsi (het is iets zoeter). Een deskundige op het gebied van debat en presentatie kan precies verwoorden waarom een spreker overtuigend is of waarom juist niet.
En dat is heel belangrijk, want het voorkomt dat subjectieve vooroordelen een te grote rol gaan spelen. Met andere woorden, wanneer het intuïtieve gevoel eigenlijk niet klopt. Iedereen heeft een voorkeur voor bepaalde argumenten en uitstraling. Maar juist in het wedstrijddebat gaat het niet om de persoonlijke voorkeuren van de juryleden. Het gaat erom wat over het algemeen werkt. Alleen met algemeen kenbare maatstaven is een zuivere competitie mogelijk.
Als het bezet is met deskundigen, is een jury beter in staat om een debat te beoordelen. Maar toch kan je ook met leken een leuke en eerlijke competitie organiseren. De enige manier om dat te doen is door het hele publiek te laten stemmen over de winnaar. Het idee hierachter is dat de individuele voordelen van de mensen in het publiek, elkaar wegstrepen. Hoe groter het publiek, hoe beter de beslissing.
De Nederlandse Debatbond (NDB) stelt zich als doel het wedstrijddebat te bevorderen en ondersteunen in Nederland. Als nationaal overkoepelend orgaan vertegenwoordigt de NDB ongeveer 1.000 leden waarvan de meesten lid zijn van één van de debatverenigingen die Nederland rijk is.
Over de auteur